GUDBOONDHIGGA: Arabic Somali Transliteraion

GUDBOONDHIGGA

Waxa suraabkan magaciisu ahaaday gudboondhig, uu ka waramayaa ama ka xogbixinayaa kasmada ku aadan marka laba af loo kala xog gudbinayo, ama isla hal af taasi ka dhex suuroobayso. Waxa ugu horaynba gudboondhigga oo ah magac guud uu ka kooban yahay seddex laamood.

1. Gudbandhigga(Translation):

Waxa weeye marka laba af xog qoraal ah loo kala gudbinayo. Haddaba jaadadka gudbadhiggu waxay kala yihiin, shantan jaad:

1.1. Gudbandhig Kasmasheed(Scientific Translation):

1.2. Gudbandhig Farsameed(Technical Translation):

1.3. Gudbandhig Garneed(Legal Translation):

1.4. Gudbandhig Danhawleed(Business Translation):

1.5. Gudbandhig Suugaaneed(Literary Translation):

Waxa aan tusaale u soo qaadanayaa tiraab suugaaneed, siiba tiraab murtiyeed oo ah maahmaahdan Ingiriisiga ah, oo loo gudbadhigay ama laga dhigay maahmaah Soomaaliya: “Look before you leap! = Intaanad falin ka fiirso!”.

2. Afcelinta(Interpreting):

Waa marka laba af xog loogu kala gudbinayo si oraf ah, oo aan qornayn, ama aan qoraal ahayn. Gees kale waxa jirta

2.1- Tilwarinta/Tilbidaadda/Faahfaahin(Interpretation)- oo ah ka faallood, ka warfaallood, ama ka intifaallood, sida tilwarinta riyooyinka. Tilwarintu way ka duwan Afcelinta, maxaayeelay waxay ka dhex suurowdaa isla-af dhexdiisa.

2.2- Codfurka(Vocal Decoding): Jaadkan waxa uu ku aadan yahay, odhaahyada luuqi saaran tahay, ama laashiman – Sida odhaahyada heesaha ama maansooyinkaba. Waxa uu qof doonaa in loo codfuro midho hees lagu heesayaa yihiin, si uu qofku si furfuran ugu dhaato ereyada heesta. Da’yar badan baa haatan doona in codfur loogu sameeyo midho laashiman(LAXAMAN) oo aan ku dhaadan karin sida loogu luuqaynayo daraadeed.

3. Tibxabeegga(Transliteration): Arabic Somali Transliteration

Waxa aan tusaale u soo qaadanayaa tibxabeegga Carabi-Soomaaliga, oo ah sidatan:

1-A = ٲ     ALIF

2-I  = ٳ     ALIF

3-U = ٱ     ALIF

4-B = ݕ

5-T = ٺ

6-Th = ث

7-J  = ج   JIIM

8-X =ح

9-KH=خ

10-D  = د DEEL

11-DT= ذ DTAAL

12-R =ر

13-Z = ز  ZEEN

14-S = س SIIN

15-SH= ش       SHIIN

16-SS = ص      SSAAD

17-DD =ض     DDAADD

18-TD = ط       TDAAB

19-TT = ظ       TTUN

20-C  = ع         CAYN

21-Q = غ         QOYN

22-F  = ف

23-QQ = ق      QQAAF

24-K = ك         KAAF

25-L = LAAN    ل          

26-M = م          MIIM

27-N = ن         NUUN

28-W = و         WOOW

29-H =HAAL ھ

30-Y = YOW ي

Af-Carabigu waxa uu ka kooban yahay 28 tibxood oo mid walba aste u gaarra leedahay iyo dhawaqtooyo u gaarra. Aste(Character)-waa summadda tibixi qoranto.28-ka tibxood giddigood waa shibbaneyaal, maxaa yeelay af-Carabigu wuxuu leeyahay seddex shaqal. U-fiirso: Marka LOO-TIBXABEEGO - Carabiga -Soomaali : Waxa uu ku yahay Far-Soomaalidaas 30 TIBXOOD

Af-Soomaaligu waxa uu ka kooban yahay 26 tibxood, kuwaasoo ay ku tirsan yihiin shanta shaqal ee af-Soomaaligu leeyahay. Tibxayaalka Far-Soomaaligu(The Somali Alphabet)-waa sidatan:

A,E,I,O,U,B,T,J,X,KH,D,R,S,SH,DH,C,G,F,Q,K,L,M,N,W,H,Y.

Waxa jira oo aad arkaysaa seddex tibixood oo laba aste oo isku lamaan ama se isku lakan ah oo u taagan tibix-ahaan -Kala ogow TIBIX iyo ASTE–waa KH,SH iyo DH. Balse ogow waa tibxo gaarra, oo dhawaqtooyadooduna ka gaar tahay kuwa kale. Waxa jirta tibaax laga wada helo asteyaasha tibaxaha Soomaaliga oo dhan:

SHIIKHA WIILKIISA CURAD GABADHUU QABI JIRAY FOOX LA’AAN MA HEESTO!

Tibaaxdan waxa wada-taawiyay, laba waxbare oo kala ah: Cali Cabdi Xirsi iyo Cabdi Yaasiin Faarax.

Waxa aad ogaataa sidaas aynu soo aragnay ee Carabigu u leeyahay tibxaha dhawaqyada qaar ee aan Soomaaligu ugu lahayn tibxo, in Soomaaliguna u leeyahay, dhawaqyo tibixeed aan Carabiga tibxo ka ahayn. Kuwaasina waa kuwan:

DH-da:

Guud ahaan, af-Carabiga haaneedka ah, kuma jirto, sidoo kale laqbeyaasha Carabiga ee haatan ka kala jira dalalka Carabta laguma yeedho DH-da.

G-da:

Af-haaneedka Carabiga kuma jirto oo laguma yeedho G-da.Waxa se lagaga yeedhaa laqbe ahaan, dalal badan oo Carbeed, sida Massar, iyo dalalka gacanka Carbeed, ku-yeedhista G-du waxa ay u taagnaataa Jiim-ka waa xaga Masar. Balse, xaga dalalka gacanka Carbeed Qqaaf-ka ayaa G-du u taagnaataa.